صدمات ناشی از خانه تکانی
از آنجا که اغلب فعالیت‌ها در خانه تکانی عید از فعالیت‌های فیزیکی سنگین هستند، بدن باید از نظر جسمانی آماده باشد. با نزدیک شدن نوروز چهره خانه‌ها تغییر می‌کند و اهالی خانه در تکاپوی «خانه تکانی» قرار می‌گیرند. از اوایل اسفندماه فرش‌های شسته و آویزان شده بر پشت بام‌ها، دیوارها و ایوان‌ها خودنمایی می‌کنند. پرده‌ها از پنجره‌ها به پایین آمده، نردبان‌ها برقرار شده و خلاصه دستی به سر و صورت خانه کشیده می‌شود و اهل خانه به‌ویژه خانم خانه تلاش می‌کنند تا کارها را در حداقل زمان ممکن به پایان برسانند؛
غافل از آنکه این سنت زیبا گاه در اثر عدم رعایت نکات ایمنی که اغلب خانم‌ها آنها را نادیده می‌گیرند، دردسرهای جبران‌ناپذیری به دنبال دارد. دکتر فتانه اکبری، متخصص طب فیزیکی در این باره می‌گوید: از آنجا که اغلب فعالیت‌ها در خانه تکانی عید فعالیت‌های فیزیکی سنگین هستند، بدن باید از نظر جسمانی آماده باشد. و هر صبح قبل از آغاز کارها بدن با نرمش گرم شود. دکتر اکبری با تاکید بر لزوم تقسیم کردن فعالیت‌های خانه‌تکانی طی روزهای مختلف ادامه داد: به منظور جلوگیری از آسیب فیزیکی نباید در طول روز فشار زیادی به بدن وارد شود. هنگام خانه‌تکانی، احساس خستگی را جدی گرفته و به خود استراحت دهید؛ چرا که این احساس خستگی زنگ خطری است برای سلامتی بدن. وی خطاب به بیماران مبتلا به مشکلات اسکلتی یا عضلانی گفت: این افراد باید در طی خانه‌تکانی به درد در قسمت‌های مختلف بدن خود، به‌ویژه اندام‌های آسیب‌دیده توجه جدی داشته باشند؛ چرا که فشار به اندام‌ها در هنگام احساس درد، موجب آسیب‌دیدگی بیشتر می‌شود. این افراد بهتر است قبل از آغاز فعالیت‌های خانه‌تکانی به منظور راهنمایی بیشتر و استفاده از ابزار فیزیکی به متخصص مربوطه مراجعه کنند.
مبارزه با جرماتوهای بخار به مرور زمان و بر اثر استفاده جرم می‌گیرند. برای پاک کردن جرم اتو کمی سرکه سفید و آب داخل محفظه آن ریخته و ۲۴ ساعت صبر کنید. سپس اتو را روشن کنید و بگذارید آب و گچ آن خارج شود. حالا اتوی شما مثل روز اول تمیز و بدون رسوب است.
اگر اتوی شما معمولی است و کف آن کثیف شده، برای تمیز و براق کردن آن اتو را روشن کرده و روی درجه متوسط قرار دهید. سپس پارچه‌ای آغشته به نمک یا جوش شیرین را محکم به کف اتو بمالید تا تمام جرم آن گرفته شود.
فر هم ممکن است جرم بگیرد و چرب شود. برای از بین بردن این جرم و چربی می‌توانید ظرفی پلاستیکی را پر از آمونیاک کرده و شب تا صبح در فر قرار دهید. ۵ قاشق جوش شیرین و ۳ قطره مایع ظرفشویی و ۴ قاشق سرکه را با هم مخلوط کرده و با اسفنج یا پارچه تمیز فر را تمیز کنید. حالا فر اجاق گاز شما تمیز و پاکیزه است.
چگونگی نظافت
دیوار و سقف: ابتدا تمام وسایل اتاق را جمع کنید. تابلوها را بردارید و پنجره‌ها را باز کنید. بعد با برس دسته بلند سقف و دیوارها را گردگیری کنید. اگر رنگ دیوارها قابل شستشو است، محلول آب ولرم و صابون و مقدار کمی‌مایع سفیدکننده را با اسفنج روی دیوار بکشید و با دستمال تمیز پاک کنید. هر بار قسمت کوچکی از دیوار را تمیز کنید (حداکثر نیم متر مربع). مرز بین دو قسمت تمیزشده را نیز هر بار تمیز کنید تا لکه به جا نماند.
تمیز کردن رادیاتور شوفاژ: برای این کار زیر و رو و اطراف رادیاتور روزنامه خیس قرار دهید. سپس با قسمت دمیدن هوای جارو برقی خاک آنها را بگیرند و بعد با یک دستمال نمدار به کمک یک برس دسته بلند که بین پره‌های رادیاتور برود، آن را پاک کنید.
پـــرده‌هـا
بعد از شستن دیوارها، درها و کف منزل، نوبت پرده‌ها می‌رسد. پرده‌های نخی در اثر تابش نور آفتاب و تأثیر آب و هوا الیافشان ضعیف می‌شود، ولی پارچه‌های الیاف مصنوعی کمتر چنین آسیب‌هایی می‌بینند. پرده‌های نخی را قبل از شستن به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه در آب سرد یا ولرم خیس کنید تا گرد و غبار آن جدا شود. سپس آن را به آرامی بلند کرده و آب کثیف را خالی کنید. حالا پرده را در محلول کف صابون ولرم و غلیظ با ملایمت بشویید. پرده را به هیچ وجه نچلانید. سه بار پرده را با آب ولرم آبکشی کنید. برای شستشوی پرده حمام، آن را روی سطحی صاف پهن کنید و با محلول غلیظ کف صابون و آب ولرم بشویید و بعد آبکشی کنید؛ سپس با پارچه‌ای تمیز آن را خشک کنید.
مراحــل خانـه تـکانی
روند خانه‌تکانی بدون نگرانی و تشویش باید در طی هفت مرحله به انجام برسد:
۱. از همین حالا شروع کنید: خانه‌تکانی شب عید از کارهایی است که برخلاف اسمش نباید «شب عید» انجام شود، بلکه باید از مدت‌ها قبل از رسیدن لحظات سال تحویل انجام شده باشد. علاوه بر کار نظافت، کارهای دیگری هم هست که باید از حالا تا آخر تعطیلات نوروزی انجام دهند؛ مثل تهیه هدیه، تهیه و ارسال کارت تبریک، شیرینی‌پزی، خرید خوراکی‌ها و در کل «خرید شب عید» و پذیرایی از مهمان‌ها.
۲. فهرستی تهیه و آن را دوباره چک کنید: قبل از اینکه شروع کنید، فهرستی از تمام چیزهایی که باید تمیز شوند، تهیه کنید. کارها را بر اساس هر اتاق تقسیم کنید و زمانی برای هر کار در نظر بگیرید؛ به این ترتیب می‌توانید بسته به زمان لازم برای هر کار، حتی از زمان‌های اضافه بسیار کوتاه، مانند پخش آگهی در تلویزیون نیز استفاده کنید و مثلا چند تکه لباس را در ماشین لباسشویی بریزید. هنگامی که به تدریج هر مورد موجود در فهرست را علامت می‌زنید، حس بسیار خوبی به شما دست می‌دهد و احتمال اینکه کارتان را تمام و کمال انجام دهید، بسیار بیشتر خواهد بود.
۳. کمی اینجا و کمی آنجا: برای داشتن خانه‌ای تمیز و درخشان، نباید لزوما زمان ممتد زیادی در اختیار داشته باشید. در حقیقت، خواهید دید که اختصاص دادن ۳۰ دقیقه در روز به کار نظافت، نتایج بسیار رضایت‌بخشی خواهد داشت. برای مرتب کردن لوازم و خرده‌ریزها، یک زمان ثابت مانند قبل از خواب یا قبل از صبحانه در نظر بگیرید. در این فاصله می‌توانید به نظافت هم بپردازید؛ مثلا بعد از دوش صبحگاهی آینه حمام را تمیز کنید و یا کف وان را با کمی پودر یا مایع مخصوص برق بیندازید.
۴. گاهی میانبر زدن اشکالی ندارد: اگر تا اینجا هر توصیه‌ای را به جز مورد اول عملی کرده و یا به هر علت دیگر وقت کم آورده‌اید، نگران نشوید. بخش‌های اساسی و بیرونی خانه، مانند پرده‌ها، فرش و مبلمان را تمیز کرده و نظافت داخل کمدها، کابینت‌ها و قسمت‌های «مخفی» را به بعد موکول کنید؛ اما فراموشش نکنید!
۵. همه کارها را به تنهایی انجام ندهید: این عید، تنها عید شما نیست و تنها دوستان و خانواده شما به منزلتان نمی‌آیند؛ پس نباید تمام نظافت آن را به تنهایی بر عهده بگیرید. در هر هفته زمان خاصی را به نظافت اختصاص و کارها را با فرزندان و همسر خود تقسیم کنید. از بچه‌ها بخواهید که تخت‌های خود را مرتب کرده، اسباب‌بازی‌ها و لوازم دیگر خود را جمع کنند و پس از گردگیری قفسه‌ها، سرجای خود بگذارند. این کار نه تنها باری از دوش شما برمی‌دارد، بلکه عادات خوبی به فرزندان شما می‌آموزد.
۶. کارها را ساده کنید: گاهی تمیز کردن دور و اطراف یک شیء اضافه راحت‌تر از دور انداختن آن به نظر می‌رسد؛ اما این روش در دراز مدت کارساز نخواهد بود. با کمی نظم و ترتیب، خرده‌ریزها را کاهش دهید. خود را از شر هر لباسی که دیگر اندازه‌تان نیست یا بیش از دو سال است آن را نپوشیده‌اید، راحت کنید. هر قطعه پوشاک یا شیء ناقص مانند لنگه جوراب، لنگه گوشواره بدلی، ظروف شکسته‌ای که دوباره چسبانده شده و… را دور بیندازید. تهیه لوازمی مانند جاکلیدی، جاکفشی و در کل وسایلی که موجب مرتب شدن خرده‌ریزها می‌شوند را در دستور کار خود قرار دهید.
۷. خوش بگذرانید: نظافت لزوما معادل با کار سخت نیست. یک موسیقی خوب یا یک برنامه رادیویی خوب و مفید می‌تواند شما را با اشتیاق بیشتری به تحرک وادارد. برای خود انگیزه‌هایی پیدا کنید و به خود قول دهید که اگر کارهای روزانه را مطابق برنامه انجام دادید، به خود جایزه‌ای خواهید داد. این جایزه می‌تواند چیزی ساده اما دلپذیر، مانند یک حمام طولانی، صرف چای و شیرینی با خانواده یا تماشای یک برنامه خوب تلویزیونی باشد.
نـکـته مــهم
هنگام استفاده از مواد شوینده، ازتماس دست‌ها به چشم خودداری کنید.
یک چشم‌پزشک گفت: آب بهترین مایع برای تمیز کردن چشم است و شست‌وشوی چشم با آب سرد پس از گردگیری و استفاده از مواد شوینده در کاهش عوارض چشمی بسیار موثر است. وی اظهار داشت: ورود گردوغبار ناشی از گردگیری به چشم می‌تواند موجب سوزش و قرمزی چشم و تشدید آلرژی شود. وی افزود: همچنین بخار ناشی از برخی مواد شوینده نیز ممکن است به چشم آسیب رسانده و موجب التهاب شود. عطار تصریح کرد: مخلوط کردن برخی مواد شوینده با یکدیگر نیز موجب ورود بخارهای خطرناک به چشم و آسیب جدی می‌شود. وی خاطرنشان کرد: توصیه می‌شود پس از گردگیری و استفاده از مواد شوینده، چشم‌ها را با آب سرد بشویید تا از سوزش، خارش و قرمزی آنها پیشگیری شود. این چشم‌پزشک بیان داشت: همچنین باید به این نکته توجه کرد که در صورت خارش چشم در هنگام گردگیری و یا استفاده از مواد شوینده، از تماس دست‌ها به چشم خودداری شود؛ زیرا این کار موجب ورود بیشتر مواد آلوده به چشم می‌شود. وی تاکید کرد: در صورتی که سوزش و خارش چشم بیش از حد باشد، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه شود. عطار گفت: هنگام استفاده از مواد شوینده و سفیدکننده نیز باید بسیار دقت و تا حد امکان از دستکش استفاده کرد؛ زیرا این مواد در صورت ورود به چشم می‌توانند موجب التهاب جدی آن شوند.
تحریریه دنیای زنان
